De zeven eigenschappen van effectief leiderschap

Abundant Life maakt veel gebruik van de principes van Stephen R. Covey, een Amerikaanse bestseller auteur die in 2012 op 79 jarige leeftijd overleden is.
Covey schreef in 1989 ‘The Seven Habits of Highly Effective People’. Van dit boek zijn ruim 15 miljoen exemplaren verkocht in 38 talen, waaronder in Nederland onder de titel:  De Zeven Eigenschappen van Effectief Leiderschap.

Het wordt het beste management boek aller tijden genoemd en is in dit segment het best verkochte boek ooit. 
Abundant Life is enthousiast over de bruikbare en praktische principes uit dit omvangrijke boek.

Geregeld maken we dan ook in trainingen en coachingssessies gebruik van het gedachtegoed van Covey om mensen te helpen te groeien in succes, persoonlijk en effectief leiderschap.

Info brochure:

Bestel hier onze info brochure voor een helder overzicht van ons coaching- en trainingsaanbod.
Deze brochure bevat ook een vereenvoudigde DISC-test, die een leuke indruk geeft over jouw unieke gedragsprofiel. De brochure wordt gratis opgestuurd. Bestel de brochure nu! 

Hieronder worden de 7 eigenschappen van Covey beschreven 


Volgens Covey zijn er drie fases te onderscheiden in effectief leiderschap.

  1. De eerste fase bestaat uit drie eigenschappen die gericht zijn op ‘de overwinning over jezelf’. Dit gaat over persoonlijke groei in autonomie, de individuele ontwikkeling.
  2. De tweede fase richt zich op ‘de overwinning met je omgeving’ en gaat over wederkerigheid en effectief samenwerken. 
  3. De derde, laatste fase kent één eigenschap, de zevende, en die focust zich op het onderhouden en voortdurend onderhouden van de zes eigenschappen. Uitgangspunt hierbij is dat je alleen succesvol en effectief kan zijn, als je dagelijks leiding geeft aan je leven.   

1. Overwinning op jezelf – groeien naar onafhankelijkheid

Een baby die geboren wordt, is van nature afhankelijk van anderen. In alles ben je afhankelijk van de ander. Sommigen volwassenen staan nog steeds zo in het leven. Al het geluk of ongeluk, succes of falen komt door de ander.  

Iemand die onafhankelijk is, handelt vanuit zijn eigen kern. Hij is niet primair afhankelijk van de ander en laat zich ook niet beïnvloeden door de goed- of afkeuring van de ander.

Een onafhankelijk mens, schuift zijn falen niet af op de genen ”zo ben ik nu eenmaal”, ook niet op psychologische factoren “Ik ben zo geworden door mijn ouders” of de sociale omgevingsfactoren “Het is de schuld van de ander”.

Covey zegt dat we van nature afhankelijk zijn en daar een overwinning over moeten behalen. Dit noemt hij “de overwinning op jezelf”.  Hieronder volgen de 3 eigenschappen die hierbij horen. 

UITLEG:
Eigenschap 1
'Wees proactief'  

'IK ben de kracht'  

De eerste eigenschap van Stephen Covey: 'Wees proactief'  

Het is niet voor niets dat pro-activiteit de eerste eigenschap van de 7 is. De overige eigenschappen van Covey zijn sterk afhankelijk van jouw proactieve kracht.

Proactiviteit heeft alles te maken met het zelfbewust zijn van je gedrag. Eenmaal hier zicht op hebben, maakt dat je de keuze hebt om voor je eigen gedrag zelf verantwoordelijkheid te nemen (proactief gedrag), of dat je het afschuift op de ander (reactief). Voor sommigen is hier echt een paradigma switch nodig. Velen zijn gewend om vooral de oorzaken van hun gedrag, buiten zichzelf te leggen.

Proactieve mensen kiezen ervoor om hun IK voorop te zetten in hun gedrag. Proactieve mensen bepalen zelf of ze een goede bui hebben of niet. Hun gedrag wordt bepaald door wat ze zelf belangrijk vinden (bewuste keuze).

Reactieve mensen worden beïnvloed door omstandigheden buiten hun. Als ze goed behandeld worden door de ander, voelen ze zich goed en gedragen zich dienovereenkomstig. Worden ze slecht behandeld, dan heeft dat ook zijn weerslag op het gedrag.

Proactieve mensen richten zich vooral op hun eigen gedrag, niet de gedachten van anderen zijn relevant, maar hun eigen denken is bepalend.

Proactieve mensen weten dat ze kunnen kiezen op prikkels die op hun afkomen. Ze denken eerst na en reageren dan pas. Tussen de ‘stimulus’ en ‘respons’ laten ze tijd zitten, alvorens er response komt.

Proactieve mensen kiezen ervoor om tijd en energie te steken in zaken die ze ook daadwerkelijk kunnen veranderen. Dit noemt Covey de Cirkel van Invloed, waar je hier meer over kunt lezen.

UITLEG:
Eigenschap 2 
'Begin met het einde voor ogen'

'Wat wil je wat mensen over jou zeggen op jouw begrafenis?'  

De tweede eigenschap van Stephen Covey: 'Begin met het einde voor ogen'   

Er is vandaag de dag veel focus op het ‘zijn in het NU'. Maar Covey stelt dat het van belang is dat ons leven wat we ‘nu’ leven, bepaald wordt door een visie, een koers voor ons leven.

Welke waarden vind je nu echt belangrijk? En leef jij jouw leven die overeenkomt met wie je zou willen zijn? Grote vragen! Bij principe 2 van Covey geeft hij een advies: Stel jezelf eens voor dat je kan kijken naar je eigen uitvaart. Wat wil je wat de mensen zeggen op je begrafenis? Hoe moet de speech eruit zien van je beste vriend of kind? Wat moet er staan op je grafsteen. Hoe wil je herinnert worden?’

Een krachtig instrument kan zijn om vandaag je eigen begrafenisspeech te schrijven. De inhoud van deze speech kan een kompas worden voor je leven, hoe je vanaf vandaag dat vorm wil geven.   
Jij bent de schepper van hoe je leven eruit mag zien. Gebruik je voorstellingsvermogen om je denkbeeldige leven te scheppen en laat die samengaan met je geweten, de waarden die jij echt belangrijk vindt in je leven.

Door je zelfbewustzijn te vergroten (niet zomaar je leven leven, maar gaan voor een leven van focus en verantwoordelijkheid), stel je jezelf instaat om te gaan voor een script die aansluit bij jouw (geloofs)waarden. Dit is een proactieve manier van leven, vanuit de cirkel van invloed.  
"Om de consequenties van onze keuzes in goede banen te leiden moeten wij voortdurend gebruik maken van principes zoals rechtvaardigheid, vriendelijkheid, respect, eerlijkheid of integriteit" -  Stephen R. Covey

Dit zijn waarden die ons leven mogen sturen. We zullen ons een stuk zekerder en voldaan voelen, als ons leven overeenkomt met de principes, die wij hoog willen houden.

* Tip: Schrijf je eigen begrafenisspeech. Ontdek wat voor jou echt belangrijk is en leef elke dag met het einde voor ogen. In je persoonlijk leven, je werk, gezin, buurtschap, kerk, sportvereniging, enz. 

Lees verder deze pagina over de 'Cirkel van Invloed' voor nog meer begrip over deze eigenschap.

UITLEG:
Eigenschap 3: 
'Belangrijke zaken eerst'

'Niet de agenda bepaalt de prioriteiten. Maar jouw prioriteiten moeten de agenda bepalen'  

De derde eigenschap van Stephen Covey: 'Belangrijke zaken eerst'   

De eerste twee principes van Covey geven doel en richting voor het leven. Met Eigenschap 3 wordt er concreet naar dit doel toegewerkt. Het ‘Belangrijke zaken eerst’, is een essentiële eigenschap voor het stellen van prioriteiten.

Ook hier staat de verantwoordelijkheid en vrije wil van de mens centraal. Word je nu geleefd door wat anderen van jou verwachten, of bepaal jij je eigen plannen?

In het stellen van prioriteiten stelt Covey dat we ons moeten richten op zaken die niet meteen ‘urgent’ zijn, maar wel ‘belangrijk’. De ‘belangrijke zaken’ hebben alles te maken met eigenschap 2 ‘begin met het einde voor ogen’.

Covey vergelijkt de belangrijke zaken met ‘big rocks’. En alle afleiding, de ruis wat op je afkomt, met ‘kiezelsteentjes’. Covey zegt dat velen hun leven zo inrichten als een vaas die je vult met kiezelsteentjes. We houden ons bezig met zaken die ons afleiden van wat we echt belangrijk vinden. Echter, als de vaas eerst gevuld is met kleine steentjes, is er daarna geen ruimte meer voor de grote stenen (prioriteiten).

Draai het daarom om. Richt je eerst op dat wat echt belangrijk voor je is. Soms zijn dat ook de moeilijkere of minder leuke dingen, waarbij je geneigd bent om die uit te stellen. Maar als je de belangrijke taken eerst doet (rotsen in de vaas), dan is er daarna nog ruimte voor de steentjes, het gruis.

Willen we effectief leven, leiding geven, dan vraagt dat een gefocust leven. Het is niet mogelijk om te leven ‘met het einde voor ogen’ en ondertussen de tijd te verdoen met social media, urenlang Netflixen en ongezond eten.

Een belangrijk instrument wat helpt om werkzaamheden te plannen, is de Eisenhower Matrix, die je hier kan vinden.

Overzicht van de 'seven habits' van Stephen R. Covey

2. Overwinning op je omgeving – groeien naar wederzijdse afhankelijkheid

Als we ons de eerste drie eigenschappen van Covey eigen hebben gemaakt, zijn wij gegroeid van afhankelijkheid naar onafhankelijkheid.

Dit is een belangrijke basis om daar vanuit door te groeien naar de 2e fase, die van wederzijdse afhankelijkheid. Effectieve, wederzijdse afhankelijkheid, is alleen mogelijk vanuit die onafhankelijke positie. Je kunt immers niet goed omgaan met anderen, als je niet hebt gevochten voor een leven in harmonie met jezelf.

Om te kunnen kiezen voor wederzijdse afhankelijkheid moet je proactief zijn, leven vanuit de cirkel van invloed, je leven goed plannen en trouw blijven aan jouw principes en prioriteiten. Alleen dan ben je in staat om een langdurige relatie met anderen op te bouwen.

Wederzijdse afhankelijkheid biedt grote mogelijkheden:

  •  Er ontwikkelen zich rijke, zinvolle relaties,
  •  Productiviteit neemt (met de ander) enorm toe,  
  •  Dienstbaarheid en het leveren van bijdragen worden gestimuleerd,
  •  Mensen groeien samen en leren voortdurend van elkaar.

De Emotionele Bankrekening 

Covey stelt dat een relatie te vergelijken is met een balans waar spraken is van enerzijds geven en anderzijds nemen. Je geeft aan de ander en je ontvangt van de ander. Dit is een continue wederkerigheid. Covey stelt dat als we in de ander investeren, we dan een storting doen op de emotionele bankrekening. In de contextuele hulpverlening (grondlegger Nagy) noemen we dit wel het opbouwen van 'constructief recht' bij de ander. Maar als wij van de ander nemen, het tegenbeeld van de storting, dan doen we een opname op de emotionele bankrekening. In het contextueel denken heet dit het opbouwen van destructief recht op de balans van geven en ontvangen.   

De 6 stortingen die plaats kunnen vinden op de emotionele bankrekening:

  1. De ander oprecht willen begrijpen. (niet je eigen uitgangspunt als leidraad nemen, maar geïnteresseerd doorvragen hoe iemand anders iets ervaart/ziet)
  2. Bezig zijn met de details van iemands leven. (Hierin laat je zien, dat je oprecht bij de ander betrokken bent. Dit kunnen voor het oog triviale dingen zijn. Geef een compliment over een nieuwe bril. Toon interesse door te vragen hoe de date vorige week is verlopen… Door oog te hebben op de kleine zaken van het leven, toon je werkelijke aandacht).
  3. Je woord houden als je iets belooft (je toont integriteit, betrouwbaarheid door beloftes na te komen)
  4. Verwachtingen verduidelijken (conflicten komen vaak voort door strijdige verwachtingen, onduidelijke doelen. Wees vanaf het allereerste begin helder als het gaat om verwachtingen richting elkaar)
  5. Integriteit tonen (beloftes nakomen, wat je zegt komt overeen met hoe je leeft, niet roddelen over de ander maar loyaliteit tonen en positief spreken over de ander, ook als de ander op dat moment er niet fysiek bij is. Je toont daarmee ook richting degene met wie je spreekt dat je integer bent en dat schept vertrouwen)
  6. Je oprecht verontschuldigen als je een onbedoelde opname hebt gemaakt (als je neemt van de ander, dat doe je door bijvoorbeeld beloftes te breken, dan is het van belang dit ook z.s.m. recht te zetten. Dat doe je door excuses te maken. Dit is een keuze die jezelf maakt. Niet omdat een ander het van je verwacht. Sterker, het is gekoppeld aan jouw waarde. Het kan voorkomen dat jij je excuses maakt omdat je niet helder bent geweest in je verwachtingen en daarmee ruis in de relatie hebt veroorzaakt, terwijl de ander ‘het niet zo erg vind’. Toch maak jij wel je excuses, omdat je van mening bent dat jouw gedrag niet overeenkomt met jouw 'waardesysteem').   


Effectieve afhankelijkheid houdt in dat beide partijen op eigen benen kunnen staan en vanuit hun eigen IK er voor kiezen om zich aan elkaar te verbinden. Dit noemen we wederzijdse afhankelijkheid. (Sommigen zeggen ook wel assertieve afhankelijkheid).

Er zijn wederom drie eigenschappen die ons helpen om een overwinning te behalen op de omgeving. Eigenschappen die ons doen groeien naar wederzijdse afhankelijkheid. We gaan die nu hieronder behandelen.

UITLEG:
Eigenschap 4: 
'Denk Win-Win'

'Denk niet in termen van concurrentie. Werk samen. Er is genoeg voor iedereen'   

De vierde eigenschap van Stephen Covey: 'denken in win-win'   

Veel mensen denken in schaarste. Veel mensen denken dat er niet genoeg is voor iedereen. Vanuit dit paradigma is het zaak dat ik win en de ander (automatisch) verliest.

Covey stelt dat we moeten denken in win-win. Het uitgangspunt is dat er voldoende is voor iedereen. Wees niet bang, om ook je concurrenten, evenveel te gunnen als jezelf. 
Volgens Covey zijn er vijf dimensies van win-win:

  1. Karakter (de basis van win-win)
    Win-win is niet een truc, maar komt voort vanuit vertrouwen. Er is sprake van een integere, volwassen houding tussen beide partijen,
  2. Relaties 
    De wil om elkaars standpunten te begrijpen en te zoeken naar een derde weg waar beide partijen beter uitkomen,
  3. Akkoorden of overeenkomsten 
    De overeenkomst moet 5 onderdelen bevatten:  a) De gewenste resultaten over wanneer en wat er moet plaatsvinden, b) De richtlijnen, de strategieën voor de resultaten die behaald moeten worden, c) De hulpmiddelen, de financiële en organisatorische middelen om resultaten te behalen. Het gaat hier ook over de inzet van mensen,  d) De verantwoordelijkheid, de norm wordt gesteld voor de prestaties en wanneer de evaluatie plaatsvindt, e) De gevolgen; wat gaat er nu plaatsvinden? Als basis tellen hier de conclusies van het evaluatie moment. 
  4. Structuur 
    Hier moet men denken aan planning, scholing, communicatie, financiën… Alle interne systemen moeten gebaseerd zijn op het win-windenken. 
  5. Proces
    Werk naar een win-win situatie toe. Verdiep je in de eventuele obstakels die de andere partij neerlegt. Kijk weg van jouw standpunten en wees creatief in het bedenken van nieuwe wegen om de win-win resultaten te behalen. 

Probeer altijd te gaan voor een voordelige oplossing voor beide partijen. Niet rivaliseren, maar samenwerken! Hier is moed voor nodig. Lukt een win-win situatie niet. Ga dan voor een compromis.  

UITLEG:
Eigenschap 5: 
'Eerst begrijpen, dan begrepen worden'

'Empathisch luisteren is de sleutel om de ander te begrijpen'

De vijfde eigenschap van Stephen Covey: 'Eerst begrijpen, dan begrepen worden' 

Covey is van mening dat het begrijpen van mensen de meest effectieve communicatie is . Door gebrekkige communicatie, ontstaan in relaties grote problemen.

We zijn teveel geneigd om eerst zelf begrepen te willen worden. We zijn angstig anders niet meer aan de beurt te komen. En daarnaast: Wie wil er nu niet begrepen worden? En dat is nu het grote probleem. Want als iedereen deze houding heeft, komen we nergens. Als we werkelijk de ander proberen te begrijpen, zou het zo maar eens kunnen dat we een heel ander licht op een zaak krijgen. Wellicht raakt het zelfs wel ‘jouw gelijk’ als je andere kant van de medaille hoort, zodat je je mening over iets moet aanpassen.

Covey stelt dat werkelijk luisteren, de sleutel is om de ander te begrijpen. Covey beschrijft 5 niveau’s van luisteren, waarvan empathisch luisteren het beste effect zal generen. Door met empathie te luisteren, doen we een grote storting op de ‘emotionele bankrekening’ (zie uitleg onder punt 2). De ander voelt zich namelijk echt gezien (of gehoord). Bij empathisch luisteren gebruiken we niet alleen de oren, maar ook de ogen en het hart. Alle zintuigen doen mee, om je maar in de ander te kunnen verplaatsen.

Met empathisch luisteren, luister je op gevoelsniveau en probeer je zo dichterbij de ander te komen.  Natuurlijk is dit ook spannend. Je stelt je immers richting de ander kwetsbaar op. Afstandelijk, koel luisteren is in die zin veiliger. Door er voor te willen gaan om de ander te begrijpen, vereist het ook een bepaalde discipline om zelf niet het woord te nemen (om bijv. ook begrepen te willen worden). Je moet je mening en oordeel even parkeren.

Door jouw luisterhouding kan er vertrouwen ontstaan en ontstaat er ook een wederkerigheid om uiteindelijk elkaar te willen begrijpen.

UITLEG
Eigenschap 6:
'Creëer synergie'

'1+1 = 3, dat heet synergie!
Laten wij onze krachten samen bundelen!'   

De zesde eigenschap van Stephen Covey: 'Creëer synergie'   

Als we alle voorafgaande eigenschappen toepassen, kunnen we komen tot ‘synergetisch werken’. Er is een open cultuur ontstaan waar gedacht wordt in 'win-win' en waar de insteek is om elkaar goed te begrijpen. In zo’n atmosfeer kunnen we het principe van synergie toepassen.

Synergie betekent dat 'het geheel groter is, dan de som der delen.' Dit is wellicht ingewikkeld te begrijpen. Maar misschien ken je de uitdrukking wel dat synergie maakt dat 1+1 = 3. Door krachten samen te bundelen, en te gaan voor creativiteit, komt er niet een compromis, maar wat Covey noemt ‘een derde weg’.

Een voorbeeld:
Stel, we gaan terug naar Middeleeuwen. We zien dat er een huis in brand staat. Iemand ziet dit en gaat snel met een emmertje,  water uit de dichtstbijzijnde sloot halen. Hij loopt als een gek heen en weer om het huis, voor zover mogelijk, te blussen. Dat komen er nog een aantal mensen aan en die doen allemaal hetzelfde. Ze lopen als een kip zonder kop heen en weer. Dit is geen synergie. Dit is 1+1=2. Synergie ontstaat als er meer kracht en creativiteit los komt dan alleen een optelsom. Deze derde weg kan in dit geval het vormen van een menselijke keten zijn, naar het brandende huis. De emmertjes worden vanaf de sloot gevuld en gaan dan van hand tot hand naar het brandende huis. Niemand raakt snel uitgeput. En de snelheid van water toevoer is gegarandeerd.

Bij synergie worden onderlinge verschillen overwonnen, of misschien wel beter gezegd, ingezet om zo tot een betere werkstijl, met meer creativiteit te komen om het doel te behalen.

Abundant Life helpt teams om synergetisch te werken. O.a. door het model van de Zes Denkhoeden te gebruiken voor creatieve besluitvorming. Maar Abundant Life helpt ook mee om synergetische teams te formeren door gebruik te maken van het DISC-model en de Teamrollen van Belbin.

Elkaars krachten (en valkuilen) kennen is een essentiële sleutel voor synergetisch werken. Als iedereen elkaars DISC-profiel of Belbins' Teamrollen kent, dan kan er complementair gewerkt worden. 

 

3. Principes van evenwichtige zelf vernieuwing

We zijn gegaan van afhankelijkheid naar onafhankelijkheid (de overwinning op jezelf) om vervolgens door te groeien naar wederzijdse afhankelijkheid. In deze 3e fase worden de vorige fasen gecompleteerd door de derde “rakettrap”. Het gaat hier over het voortdurend evalueren. Om zo te blijven leren en te kijken wat er verbeterd kan worden. Een leider blijft leiding geven aan zichzelf. Hij zorgt ervoor dat hij het vermogen blijft behouden om mensen te inspireren. 

UITLEG
Eigenschap 7:
'Houd de zaag scherp'

'Jij bent de zaag. Houd die scherp door leiding te geven aan jezelf'

De zevende eigenschap van Stephen Covey: 'Houd de zaag scherp'    

Deze laatste eigenschap gaat over persoonlijk leiderschap. Stephen Covey vertelt in zijn boek de volgende parabel:
"Een man loopt door het bos en ziet een houthakker, die zich helemaal in het zweet heeft gewerkt om een boom om te zagen. De man vraagt aan de houthakker wat hij aan het doen is. “Ik moet deze boom voor vanavond omzagen!”, antwoord de houthakker. De man zegt: “Maar die zaag is helemaal bot! Neem even pauze om hem aan te scherpen, dan ben je sneller klaar.” “Nee”, antwoord de houthakker “Ik heb geen tijd om hem aan te scherpen: die boom moet vandaag nog om!” Bron: Boek “De zeven eigenschappen van effectief leiderschap"

Wat Covey wil vertellen is dit. Jij bent de zaag. In hoeverre houd jij jezelf scherp? Neem jij werkelijk tijd om te evalueren en aan jezelf te werken? Covey beschrijft onder deze eigenschap vier dimensies om succesvol te blijven en de voorafgaande principes blijvend effectief toe te passen.  

  1. De fysieke dimensie (denk aan voeding, voldoende slaap, sporten)
  2. De spirituele dimensie (meditatie, natuur, gebed, muziek, kerk)
  3. De geestelijk-mentale dimensie (lezen, schrijven, verdiepen)
  4. De sociale/emotionele dimensie (vriendschap, dienstbaarheid, emoties uiten).

Onderaan de pagina staat een afbeelding die we hebben gemaakt, om een helder overzicht te geven wat betreft deze 4 dimensies

Het is zaak om alle dimensies blijvend aandacht te geven en in balans te houden. Neem geregeld tijd voor zelfreflectie en blijf kritische vragen aan jezelf stellen over jouw leiderschap. Het is een kwestie van keuzes maken om in jezelf blijvend te investeren en dat prioriteit te geven. Dit zijn ‘big rocks’ waar je niet aan voorbij kan gaan. In de Eisenhower Matrix vallen deze 4 dimensies onder het Kwadrant II.